Skręcenie stawu skokowego jest jednym z najczęstszych urazów w obrębie narządu ruchu. Częstość szacuje się na około 1 skręcenie/10.000 osób dziennie, czyli w Polsce w ciągu roku dochodzi do około 1 – 1,5 mln tych urazów. Najbardziej narażeni są sportowcy (profesjonaliści i amatorzy), zwłaszcza uprawiający takie dyscypliny jak: koszykówka, siatkówka, piłka nożna, biegi terenowe. Skręcenie oznacza uraz w wyniku ruchu przekraczającego normalny zakres ruchu w stawie. Prowadzi to do naciągnięcia lub naderwania torebki stawowej i więzadeł.
Do bardziej istotnych więzadeł bocznej strony stawu skokowego zaliczamy:
> więzadło strzałkowo-skokowe przednie (ATFL)
> więzadło piętowo-strzałkowe (CFL)
> więzadło strzałkowo-skokowe tylne (PTFL)
Po stronie przyśrodkowej za stabilność stawu skokowego odpowiada więzadło trójgraniaste, złożone z części powierzchownej oraz głębokiej.
Najczęściej stosowanym podziałem skręceń jest trzystopniowy podział wg American Medical Association:
> I stopień- naciągnięcie więzadeł i torebki stawowej
> II stopień- naciągnięcie i naderwanie więzadeł i torebki stawowej
> III stopień- całkowite rozerwanie więzadeł
Inny podział dotyczy uszkodzeń więzadeł strony bocznej stawu. Wyróżniamy w nim:
> Stopień I- uszkodzenie ATFL
> Stopień II- uszkodzenie ATFL i CFL
> Stopień III- uszkodzenie ATFL, CFL i PTFL
Do skręcenia stawu skokowego najczęściej dochodzi w mechanizmie supinacji tj. podwinięcia stopy do wewnątrz. Mechanizm ten doprowadza do około 95% skręceń. Uszkodzeniu ulegają wtedy więzadła strony bocznej – najczęściej więzadło strzałkowo-skokowe przednie (ATFL), rzadziej strzałkowo-piętowe (CFL), najrzadziej strzałkowo-skokowe tylne (PTFL). Przy skręceniach w mechanizmie pronacji tj. podwinięciu się stopy na zewnątrz (ok. 5% przypadków) dochodzi do uszkodzenia więzadła trójgraniastego leżącego po przyśrodkowej stronie stawu skokowego.
Objawy skręcenia stawu skokowego
Uszkodzenie torebki stawowej i stawu skokowego powoduje ból, obrzęk, powstanie krwiaka i stanu zapalnego. Nasilenie objawów zależy od stopnia uszkodzenia tkanek. W skręceniach II i III stopnia pojawia się również niestabilność stawu polegająca na nieprawidłowym zakresie możliwych ruchów w stawie, co jest spowodowane uszkodzeniem więzadeł stabilizujących staw.
Leczenie skręceń stawu skokowego
Leczenie skręceń stawu skokowego w większości przypadków jest nieoperacyjne. Zaleca się unieruchomienie stawu przy użyciu specjalnych stabilizatorów stawu skokowego.
Przy skręceniach III stopnia można również rozważyć unieruchomienie w opatrunku gipsowym, chociaż badania wykazały brak jego przewagi nad stabilizatorami. Dodatkowo wskazane są chłodzenie, leki przeciwzapalne oraz rehabilitacja.
Niestety nawet przy prawidłowo leczonych skręceniach III stopnia u około 50% pacjentów dochodzi do przewlekłej niestabilności stawu skokowego.
Niestabilności stawu skokowego – są wynikiem dużych skręceń stawu skokowego. Mogą również występować bez urazu u osób z uogólnioną wiotkością stawów, jednak wtedy na ogół nie powodują dolegliwości.
Najczęściej niestabilności przewlekłe związane są z uszkodzeniem więzadeł strony bocznej stawu skokowego tj. więzadła strzałkowo-skokowego przedniego (ATFL) i więzadła strzałkowo-piętowego (CFL). Uszkodzenia więzadła trójgraniastego które stabilizuje staw skokowy od strony przyśrodkowej, z reguły goją się dobrze i wyjątkowo rzadko dają przewlekłą niestabilność.
Najczęstszą przyczyną niestabilności stawu skokowego jest uszkodzenie więzadła strzałkowo-skokowego przedniego. Prowadzi to do nieprawidłowego ruchu w stawie skokowym w kierunku przód-tył. Niestabilność tą oceniamy za pomocą tzw. testu szuflady.
Znacznie rzadziej dochodzi do trwałej niewydolności więzadła strzałkowo-piętowego. Uszkodzenie to jest przyczyną nieprawidłowego wychylania się bloczka k. skokowej do wewnątrz.
Objawami przewlekłej niestabilności stawu skokowego są ból, uczucie uciekania stopy podczas chodzenia, niemożność chodzenia po nierównym terenie (np. po piasku na plaży, trawie), oraz skłonność do ponownych skręceń (czasem pacjenci doświadczają kilkunastu skręceń rocznie związanych z relatywnie błahymi urazami). Niestabilność powoduje zaburzenia biomechaniki stawu, a nie leczona prowadzi do uszkodzeń chrząstki stawowej oraz przyspieszonych zmian zwyrodnieniowych stawu.
W leczeniu niestabilności stawu skokowego pewną poprawę może dać rehabilitacja wskutek wzmocnienia mięśni stabilizujących staw oraz na drodze ćwiczeń propriocepcji tj. podświadomego odczuwania ustawienia stopy.
Jednak w większości przypadków skuteczne leczenie niestabilności stawu skokowego jest związane z koniecznością leczenia operacyjnego i polega na rekonstrukcji (odtworzeniu) uszkodzonych więzadeł.
Tagi: niestabilność stawu skokowego
