Rehabilitacja w skręceniach stawu skokowego
Skręcenie stawu skokowego, popularnie nazywane “skręceniem kostki” jest jednym z najczęstszych urazów układu kostno-szkieletowego. Skręcenie zwykle następuje w wyniku złego postawienia stopy na nierównym podłożu.
Leczenie polega na:
- unieruchomieniu stawu, którego czas zależny jest od stopnia skręcenia stawu skokowego;
- rehabilitacji mającej na celu przywrócenie stabilności stawu skokowego i odbudowę czucia głębokiego (propriocepcji).
Leczenie wyłącznie poprzez unieruchomienie, z pominięciem procesu rehabilitacji, może skutkować osłabieniem mięśni i stabilności stawu skokowego, co w konsekwencji może znacznie zwiększyć prawdopodobieństwo ponownego urazu skrętnego. Dodatkowo przedłużenie unieruchomienia bez podjęcia właściwej kinezyterapii powoduje znaczne ograniczenie zakresu ruchu w stawie, a tym samym sprawności całej kończyny.
Bezpośrednio po urazie (faza ostra) istotne jest odciążenie stawu skokowego i jego systematyczne chłodzenie poprzez zastosowanie, np. żelu typu “cold pack” . Ważne jest, aby w tym czasie jak najwięcej odpoczywać, a w razie dużego obrzęku trzymać kończynę dolną w lekkim uniesieniu podczas pozycji siedzącej i leżącej. W zależności od stopnia uszkodzenia więzadeł, należy pamiętać o czasie odciążenia kończyny (chód przy pomocy kul) oraz o unieruchomieniu (np. stabilizator stawu skokowego). Niedostosowanie się do tych zasad może prowadzić do gojenia więzadeł w wydłużeniu, co będzie skutkowało ich niewydolnością.
Po ustąpieniu stanu zapalnego należy określić stopień uszkodzenia więzadeł, których wydolność wpływa na stabilność stawu skokowego, warunkującą jego prawidłową funkcję. Stopień uszkodzenia (naciągnięcie, zerwanie, zerwanie z rozerwaniem torebki i krwawieniem dostawowym) ponownie określa nam czas powrotu do pełnej sprawności.
W pracy ze skręconym stawem skokowym fizjoterapeuta posługuje się technikami manualnymi, mającymi na celu pobudzenie prawidłowego gojenia uszkodzonych tkanek. Podczas fizjoterapii stosujemy szereg ćwiczeń wzmacniających mięśnie kończyn dolnych, ćwiczeń rozciągających, ale szczególny nacisk kładziemy na trening odbudowujący propriocepcję stawu skokowego. Jest on niezwykle istotny, ponieważ pobudza receptory uszkodzonych tkanek i przygotowuje mięśnie do szybkiego reagowania w przypadku niestabilnego podłoża. Ćwiczenia te stanowią standard profilaktyki urazów stawu skokowego. Z zabiegów fizykalnych można zastosować jonoforezę z lekiem przeciwzapalnym oraz ultradźwięki, które pomogą w przebudowie uszkodzonych struktur.
Brak właściwego leczenia lub rozległe uszkodzenie aparatu więzadłowego może prowadzić do przewlekłej niestabilności stawu skokowego, które objawiają się wielokrotnymi jego skręceniami i przyczyniają się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawu. Jedynym skutecznym leczeniem przewlekłej niestabilności, pozwalającym na powrót do normalnej aktywności jest operacyjna rekonstrukcja więzadeł stawu skokowego.