Dodatkowa kość łódkowata
Kość łódkowata jest najczęściej występującą kością dodatkową w obrębie ludzkiej stopy. Znajduje się po stronie przyśrodkowej stępu w okolicy przyśrodkowej kości łódkowatej. Może pojawić się zarówno tylko w jednej, jak i w obu stopach. Czasami objawy nie są spowodowane obecnością kości łódkowatej dodatkowej, lecz przerośniętą guzowatością kości łódkowatej.
W większości przypadków obecność kości łódkowatej dodatkowej nie powoduje żadnych dolegliwości, a jej wykrycie następuje przypadkowo w trakcie prześwietlenia stopy z innych powodów.
Jednakże, niektóre osoby w okresie dojrzewania, wyczuwać mogą guza po stronie przyśrodkowej stępu. Zmiana ta może być bolesna i może wywoływać utrudnienia w doborze obuwia. Czasami połączenie więzozrostowe pomiędzy kością łódkowatą i kością łódkowatą dodatkową może stać się bolesne po urazie (najczęściej urazie skrętnym). W takim przypadku dolegliwości są zwykle duże i mają charakter przewlekły. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania radiologicznego, niekiedy wspartym przez badanie TK lub rezonansu magnetycznego.
Rozróżnia się trzy typy tej choroby:
- Typ I jest przeważnie asymptomatyczny. Jest to niewielka kostka dodatkowa położona ku tyłowi;
- Typ II to wyraźna kostka dodatkowa w przedłużeniu kości łódkowatej;
- Typ III to przerośnięta kość łódkowata, przyjmująca kształt rogu.
Podstawą postępowania w przypadkach objawowej kości łódkowatej dodatkowej jest fizykoterapia oraz stosowanie wkładek zabezpieczających kość przed nadmiernym uciskiem. Niektórzy autorzy zalecają także czasowe unieruchomienie kończyny w opatrunkach gipsowych, ponieważ dolegliwości bólowe wiążą się z istnieniem odczynów zapalnych powodowanych uciskiem kości.
Można zastosować również zabiegi przeciwzapalne jak krioterapia, jonoforeza, pole magnetyczne. Przy istnieniu bolesnego połączenia więzozrostowego można je ostrzyknąć osoczem bogatopłytkowym lub sterydem.
Leczenie operacyjne jest wskazane w przypadkach niepowodzenia fizykoterapii i metod nieoperacyjnych. Polega na usunięciu kości dodatkowej lub wycięciu nadmiaru kości łódkowatej w zależności od typu. W 90% przypadków leczenie przynosi ustąpienie dolegliwości bólowych. Ponieważ do kości łódkowatej przyczepia się ścięgno mięśnia piszczelowego tylnego, istnieje ryzyko jego uszkodzenia w trakcie operacji (zwłaszcza w typie III), w tej sytuacji konieczne może być jednoczasowe doszycie ścięgna za pomocą kotwicy kostnej.