Złamania zmęczeniowe stopy najczęściej dotyczą kości śródstopia (II-V) oraz kości łódkowatej. Dochodzi do nich w wyniku nadmiernego przeciążenia danej okolicy stopy. Jego przyczyną mogą być powtarzające się mikrourazy (np. sport) lub wady w budowie lub sposobie obciążania stopy (np. chodzenie na zewnętrznym brzegu stopy i przez to przeciążanie IV i V kości śródstopia). Najczęściej chory nie pamięta konkretnego urazu, ani sytuacji, która zapoczątkowała dolegliwości bólowe.
Objawy:
Podstawowym objawem jest ból i obrzęk, który nasila się wraz ze wzrostem aktywności pacjenta. W okresach zmniejszonego obciążania (przerwa w treningach, ograniczenie chodzenia) dolegliwości ulegają znacznemu zmniejszeniu by powrócić ze zdwojoną siłą przy powrocie do normalnych treningów. Złamania zmęczeniowe są również typowe dla żołnierzy zawodowych oraz osób, które wbrew poprzedniemu stacjonarnemu trybowi życia nagle zaczęły intensywnie trenować sport (np. bieganie).
Rozpoznanie:
Do podejrzenia rozpoznania złamania zmęczeniowego wystarczy typowy wywiad lekarski i dokładnie przeprowadzone badanie kliniczne stopy. Jest to tym bardziej istotne, gdyż początkowo złamania te mogą nie być widoczne na zdjęciu RTG. Dopiero po odpowiednim czasie (najczęściej kilka tygodni) występują typowe nawarstwienia tkanki kostnej w badaniu RTG świadczące o występowaniu procesów naprawczych. We wczesnej diagnostyce pomocne jest badanie rezonansu magnetycznego (MRI) oraz scyntygrafia.
Leczenie:
Leczenie polega przede wszystkim na zaprzestaniu aktywności, która doprowadziła do wystąpienia złamania zmęczeniowego oraz odciążeniu kończyny (zastosowanie specjalnego buta odciążającego stopę lub unieruchomienie w opatrunku gipsowym). Dodatkowo odpowiednia rehabilitacja, leki przeciwzapalne doustnie i miejscowo skracają czas powrotu do pełnej sprawności. Po wygojeniu złamania wskazane jest przeprowadzenie badania komputerowego obciążeń stopy i na jego podstawie wykonania odpowiednich, indywidualnych wkładek ortopedycznych. W przypadkach, gdy złamanie zmęczeniowe było procesem wtórnym do innej choroby czy deformacji stopy (np. współwystępujący paluch sztywny, płaskostopie poprzeczne) leczenie ukierunkowane jest na likwidację przyczyny.