Deformacja bunionette (kostka krawca, szpotawość V kości śródstopia) oznacza bolesne poszerzenie stopy w okolicy stawu śródstopno-palcowego V czyli w miejscu gdzie zaczyna się V palec. Związane jest ono z nadmiernym bocznym odchyleniem V kości śródstopia. Choroba ta zwana jest też kostką krawca ponieważ w przeszłości krawcy często pracowali siedząc w kucki ze skrzyżowanymi nogami co powodowało ucisk tej okolicy stopy o podłogę. W deformacji bunionette możemy zaobserwować wystającą kostkę w okolicy stawu śródstopno-palcowego – analogicznie jak w paluchu koślawym w okolicy palucha. Skóra nad kostką często jest zaczerwieniona, może być obecny obrzęk. Dodatkowo w wyniku przeciążeń i obcierania tego miejsca mogą również występować nagniotki. Dolegliwości bólowe są związane z uciskiem tkanek miękkich pomiędzy kością a obuwiem. Może również dojść do zapalenia kaletki maziowej która znajduje się pomiędzy kością a skórą. Często zaobserwować można odchylanie się palca V w kierunku palca IV, czasami z nakładaniem się jednego na drugi. Może również występować młotkowata deformacja palca V (patrz palec młotkowaty). Przyczyną występowania objawów jest najczęściej wrodzone boczne odchylenie V kości śródstopia połączone z noszeniem butów z wąskimi noskami. Inną przyczyną jest powstanie tzw stopy spłaszczonej w której dochodzi do poszerzenia całego przodostopia włącznie z powstaniem palucha koślawego. Stwierdzono również częstsze wystąpienie deformacji u osób z płaskostopiem podłużnym co związane jest z rotacją V kości śródstopia.
Rozpoznanie:
Rozpoznanie na koślawość V kości śródstopia opiera się na badaniu manualnym – należy ocenić miejsca bolesne, obecność stanu zapalnego oraz obrzęków. Należy również ocenić ustawienie i ewentualne dodatkowe deformacje palca V a także obecność innych deformacji np. koślawości palucha. Dodatkowo konieczne jest wykonanie badania RTG stopy, obowiązkowo w pozycji stojącej. W zależności od obrazu RTG wyróżnia się trzy typy deformacji:
> Typ I – poszerzenie głowy V kości śródstopia
> Typ II – zakrzywiona V kość śródstopia w kształcie banana co powoduje boczne odstawanie głowy V kości śródstopia
> Typ III – zwiększony kąt pomiędzy IV i V kością śródstopia (norma do 7°)
Leczenie:
Leczenia wymagają jedynie pacjenci u których występują objawy. Na początku należy zwrócić uwagę na noszenie butów z szerokimi czubkami. Można zastosować doustne leki przeciwzapalne, zabiegi rehabilitacyjne. U osób z płaskostopiem podłużnym bądź obecnością tzw stopy spłaszczonej wskazane są indywidualne wkładki ortopedyczne. W przypadku braku poprawy poprawy po wymienionych powyżej metodach wskazane jest leczenie operacyjne. (patrz korekcje deformacji typu bunionette).