Haluks to jedna z najczęściej spotykanych deformacji przodostopia. W rzeczywistości hallux to po prostu w języku łacińskim paluch, a pełna nazwa schorzenia to paluch koślawy (hallux valgus). Może ona prowadzić do odczuwania bólu oraz ograniczania ruchomości, co w następstwie w mechanizmie kompensacji prowadzi do negatywnych skutków w obrębie narządu ruchu. Pacjenci mogę odczuwać dolegliwości bólowe w przebiegu całego łańcucha kinematycznego. Czyli w uproszczeniu, nieleczony paluch koślawy może prowadzić do odczuwania bólu w stopie, kolanie, biodrze, a nawet w kręgosłupie.
Metody leczenia haluksów
Obecnie jedyną skuteczną metodą leczenia palucha koślawego jest przeprowadzenia zabiegu operacyjnego. W literaturze można spotkać nawet ponad sto metod operacyjnych, jednak w teraźniejszości wykorzystuje się jedynie kilka z nich. Metoda leczenia wybierana jest przez lekarza prowadzącego. Tutaj warto zaznaczyć, że na sukces operacji składa się kilka kluczowych aspektów. Ponieważ stopa jest skomplikowanym elementem naszego ciała, zbudowana jest z 26 kości, wielu stawów, więzadeł i krótkich mięśni stopy, wokół których przebiega liczna sieć naczyń krwionośnych i nerwów, wymaga dużego doświadczenia od lekarzy i fizjoterapeutów. Podstawowym aspektem jest duże doświadczenie chirurga stopy. Wieloletnia praktyka daję możliwości ortopedzie podjęcia decyzji o prawidłowej metodzie operacji i dalszego postępowania. Kolejnym istotnym aspektem jest rehabilitacja pooperacyjna oraz odpowiednia opieka pooperacyjna.
Pacjent zostaje zaopatrzony w specjalistyczne obuwie pooperacyjne, najczęściej na okres 6 tygodni. Są to buty odciążające przodostopie ustawiające stopę tak, aby chronić miejsce operacji. Pozwalają one na przemieszczanie się, dzięki temu w łatwy sposób można zadbać o swoje podstawowe potrzeby, czy bez większych utrudnień dotrzeć do lekarza prowadzącego na wizyty kontrolne. Nie oznacza to jednak, że po operacji można chodzić. W pierwszym okresie pacjentowi zaleca się profilaktykę przeciw obrzękową. Pacjent powinien leżeć w łóżku i odpoczywać. Operowana stopa powinna być umieszczona w niewielkim uniesieniu, np. na poduszce oraz regularnie należy stosować kompresy chłodzące. Mniejsze obrzęki ułatwiają gojenie się oraz zmniejszają ryzyko występowania silnych dolegliwości bólowych. Niektórzy pacjenci już po kilku dniach odstawiają leki przeciwbólowe.
Po operacji pacjent ma założony specjalny opatrunek stabilizujący paluch oraz zabezpieczający szwy. Opatrunki zmienia lekarz podczas wizyt kontrolnych, na których przekazywane są dalsze wytyczne pooperacyjne. Najczęściej pacjent odbywa cztery takie wizyty. Na jednej z nich lekarz wskazuje, kiedy rozpocząć rehabilitację oraz wykonać kontrolne zdjęcie RTG.
Fizjoterapia po operacji haluksów
Zajęcia z fizjoterapeutą rozpoczynają się około 5 tygodnia, kiedy jeszcze stosowany jest but pooperacyjny. Celem początkowych wizyt jest przeciwdziałanie unieruchomieniu, mobilizacja stawów stopy oraz przygotowanie jej do obciążenia po zdjęciu zaopatrzenia ortopedycznego. Podczas przebiegu rehabilitacji fizjoterapeuta przeprowadza pacjenta poprzez kolejne etapy usprawniania, uczy zakładania specjalnego tapingu palców i informuje pacjenta o zastrzeżeniach dotyczących codziennych czynności. Rozpoczynając zajęcia od najprostszych ćwiczeń, wraz z postępem procesu gojenia stopy intensywność ćwiczeń jest zwiększana. Rehabilitacja pomaga pacjentom wrócić do pełnej sprawności i wspomaga procesy leczenia stopy. Pomaga też wypracować prawidłowe wzorce ruchowe zaburzone w wyniku zabiegu operacyjnego oraz deformacji stopy sprzed operacji. Długość rehabilitacji uzależniona jest od postępów pacjenta. W jej trakcie pacjent wraca do swoich aktywności. To rehabilitant w porozumieniu z lekarzem prowadzącym doradzi, kiedy rozpocząć spacery, pływanie lub jazdę na rowerze. Zwykle po upływie 12 tygodni może rozpocząć dynamiczne treningi takie jak bieganie, czy taniec. Rehabilitacja powinna odbywać się z częstotliwością trzech spotkań w tygodniu, a wraz z przebiegiem zajęć ich częstotliwość jest zmniejszana. Po zabiegu korekcji palucha koślawego pacjent wraca do pełnej sprawności i nie ma żadnych wykluczeń w codziennym życiu. Może cieszyć się dobrym zdrowiem i życiem bez bólu stopy.
