Nerwiak Mortona (neuralgia Mortona)
Choroba Mortona (synonimy: nerwiak Mortona, neuralgia Mortona, nerwiak międzypalcowy) jest chorobą objawiającą się dolegliwościami bólowymi ze strony nerwu palcowego wspólnego palców.
Nazwa “nerwiak” jest myląca. Oznacza ona bowiem niezłośliwy nowotwór nerwu obwodowego, pod postacią niewielkiego czerwono-brunatnego guzka. W przypadku choroby Mortona, prawdziwy nerwiak nerwu podeszwowego wspólnego palców występuje niezwykle rzadko, najczęściej mamy do czynienia z podrażnieniem nerwu. W efekcie, w obrębie nerwu nieraz dochodzi do zmian zapalnych lub zwyrodnieniowych. Nazwa nerwiak nie jest więc poprawna, lecz mocno zadomowiła się w umysłach zarówno pacjentów, jak i ortopedów.
Choroba Mortona prawie zawsze dotyczy II i III przestrzeni międzypalcowej, tj. okolicy pomiędzy palcem II i III lub palcem III i IV. Neuralgia Mortona występuje częściej u kobiet, na ogół po 50. roku życia.
Objawy
Objawem neuralgii Mortona jest ból zlokalizowany po podeszwowej stronie przestrzeni międzypalcowej, na ogół na wysokości głów kości śródstopia (okolica podstawy palców). Ból ten często ma charakter palący, piekący. Często promieniuje on do palców, rzadziej w kierunku stawu skokowego. Ból ten najczęściej pojawia się przy chodzeniu, maleje lub znika po odpoczynku. Zwykle występuje podczas noszenia butów z wąskim noskiem. Z reguły, zdjęcie obuwia powoduje znaczne ustąpienie dolegliwości.
Przyczyny
Przyczyny choroby nie są do końca jasne i nie zawsze udaje się je ustalić. Jedną z najczęstszych jest uraz tej okolicy. Inną przyczyną może być chodzenie na wysokich obcasach. W takim obuwiu palce ustawiają się w zgięciu grzbietowym, co powoduje pociąganie nerwu. Czasami początek choroby jest związany z innymi zmianami w tej okolicy np. z występowaniem ganglionu (guzka wypełnionego galaretowatą treścią, często mającego kontakt ze stawem) uciskającego nerw. Neuralgii Mortona sprzyja również płaskostopie poprzeczne oraz deformacja koślawa palucha.
Rozpoznanie
Rozpoznanie choroby opiera się przede wszystkim na dokładnym zbadaniu stopy. Pomocny jest test Muldera polegający na poprzecznym ściśnięciu stopy, co wywołuje ból. Wbrew utartym opiniom badanie rezonansu magnetycznego (MRI) lub USG rzadko pomaga w postawieniu diagnozy. Czasem, zwłaszcza w przypadkach wątpliwych, można posiłkować się diagnostycznymi testami z lidokainą.
Leczenie
Leczenie neuralgii Mortona na początku jest nieoperacyjne – stosuje się leki przeciwzapalne, rehabilitację, zmianę obuwia na miękkie, obszerne, na płaskim obcasie. Czasami ulgę może przynieść zastosowanie indywidualnych wkładek ortopedycznych. Można zastosować również miejscowe wstrzyknięcie sterydu (tzw. blokada), jednakże nie poleca się zbyt wielu takich wstrzyknięć, gdyż mogą one spowodować uszkodzenie stawów śródstopno-paliczkowych (doprowadzając nawet do ich zwichnięcia) oraz martwicę ciała tłuszczowego podeszwy stopy.
W przypadku braku poprawy, stosuje się chirurgiczne wycięcie nerwu, którego skuteczność została potwierdzona w wielu badaniach naukowych. Testowane są również inne metody leczenia, np. trwałe uszkodzenie nerwu, poprzez podanie miejscowe pod kontrolą USG roztworu alkoholu.