Zapalenie przyczepu rozcięgna podeszwowego (ostroga piętowa) – są to zmiany zapalno-zwyrodnieniowe przyczepu rozcięgna podeszwowego do kości piętowej, najczęściej w wyniku długotrwałego przeciążania. Rozcięgno piętowe jest to silna struktura ścięgnista przebiegająca po stronie podeszwowej stopy, która przyczepia się do kości piętowej oraz biegnie w kierunku przodostopia, gdzie przyczepia się do podeszwowej strony podstawy palców. Ma ona za zadanie utrzymywać łuk podłużny stopy zapobiegając jej rozpłaszczaniu się podczas chodzenia. Czasami w okolicy przyczepu do kości piętowej dochodzi do przewlekłych zmian zapalno-zwyrodnieniowych, objawiających się bólami po stronie podeszwowej pięty.
Przyczyny:
Przyczyną powstawania zapalenia rozcięgna podeszwowego najczęściej jest jego przeciążenie. Taką sytuację mamy u osób wykonujących pracę stojąca, z nadwagą i intensywnie uprawiających sporty, np. u biegaczy długodystansowych. Do choroby może dojść również wskutek urazu, uderzenia okolicy podeszwowej pięty. Często choroba związana jest z występowaniem przykurczu mięśnia brzuchatego łydki i/lub przykurczu rozcięgna podeszwowego. Rzadszą przyczyną są ogólnoustrojowe choroby zapalne. U osób starszych lub przewlekle przyjmujących doustnie leki sterydowe może dochodzić do atrofii tkanki tłuszczowej w okolicy podeszwowej pięty, co również może prowadzić do wystąpienia schorzenia. Należy pamiętać, że nie każdy ból w okolicy podeszwowej pięty jest spowodowany zapaleniem rozcięgna podeszwowego . Przyczyną dolegliwości bólowych tej okolicy mogą być również zmęczeniowe złamanie kości piętowej, guzy kości piętowej, neuralgie i inne występujące rzadziej.
Objawy:
W wyniku długotrwałego procesu zapalno-zwyrodnieniowego dochodzi w tej okolicy do tworzenia się wyrośli kostnej zwaną ostrogą piętową. Na ogół pacjenci utożsamiają ból z uciskiem tworzonym przez ostrogę. Jednak w rzeczywistości nie jest ona przyczyną lecz objawem choroby. Według badań aż u 13% populacji występują ostrogi piętowe, zaledwie u 5% z tej grupy występuje bóle pięty. Dolegliwości bólowe umiejscawiają się w okolicy podeszwowej części pięty. Charakterystyczny jest przebieg tych dolegliwości – na ogół największy ból występuje rano podczas pierwszych kroków, następnie ból ustępuje by ponownie pojawić się przy dłuższym chodzeniu. Choroba najczęściej dotyczy jednej stopy chociaż u 15-30% pacjentów występuje obustronnie.
Leczenie:
W przeszłości przeprowadzano operacje wycinania ostróg piętowych co zwykle nie dawało żadnej poprawy i często prowadziło do pogorszenia dolegliwości bólowych. Obecnie leczenie operacyjne zapalenia rozcięgna podeszwowego zostało praktycznie zarzucone. W leczeniu zapalenia rozcięgna podeszwowego podstawową rolę odgrywa specjalistyczna rehabilitacja. Jest to połączenie zabiegów manualnych (ćwiczenia rozciągające, masaż odżywczy) jak i zabiegów fizykoterapeutycznych działających przeciwzapalnie (ultradźwięki, laser, jonoforeza, fonoforeza, krioterapia). Dodatkowo poprawę przynoszą wkładki ortopedyczne o działaniu amortyzującym, zmniejszenie obciążeń, np. zmniejszenie intensywności treningów, redukcja masy ciała. Dodatkowo warto zastosować doustne niesterydowe leki przeciwzapalne, w przypadkach szczególnie opornych na leczenie często poprawę przynoszą iniekcję sterydów. U osób z dużym przykurczem rozcięgna podeszwowego dobre efekty przynosi stosowanie specjalnej szyny nocnej (night splint). Istnieją również inne metody o nie do końca udowodnionej skuteczności jak terapia falą uderzeniową (ESWT) czy terapia autologicznymi czynnikami wzrostu. Wyjątkowo rzadko przeprowadza się leczenie operacyjne polegające na przecięciu części rozcięgna podeszwowego, jest to jednak leczenie ryzykowne – istnieje niebezpieczeństwo powstania płaskostopia podłużnego lub bolesnej blizny.