Zapalenie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego
Mięsień piszczelowy tylny jest jednym z najważniejszych mięśni stabilizujących stopę. Znajduje się w tylno-przyśrodkowej części goleni, a jego ścięgno przebiega pod kostką przyśrodkową, przyczepiając się głównie do kości łódkowatej oraz klinowatej przyśrodkowej.
Główną funkcją mięśnia piszczelowego jest utrzymywanie wysklepienia łuku podłużnego przyśrodkowego, a przez to zapewnienie wydolności chodu.
Przyczyny
Niewydolność ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego może wystąpić w wyniku procesu zapalnego, wywołanego pojedynczym urazem lub, co się zdarza znacznie częściej, w wyniku przeciążenia i sumujących się mikrourazów. Najczęściej stan ten dotyczy kobiet i osób po 40. roku życia.
Do czynników sprzyjających zalicza się:
- otyłość;
- cukrzycę;
- koślawość tyłostopia;
- choroby o podłożu reumatologicznym;
- przebyte urazy uszkadzające architekturę łuku podłużnego przyśrodkowego.
Objawy
Do typowych objawów zalicza się ból za kostką przyśrodkową, schodzący na przyśrodkową część stopy. Najczęściej ból nasila się po aktywności, zwłaszcza sportowej. Dodatkowo pacjenci często podają, iż wystąpiło u nich stopniowe zapadnięcie się łuku podłużnego przyśrodkowego oraz skoślawienie pięty. W tym samym czasie występują również trudności w staniu na palcach chorej kończyny. Z czasem dochodzi do przykurczu ścięgna Achillesa i deformacja staje się niekorektywna, całkowicie upośledzając chód. Pojawia się także ból w bocznej części stawu skokowego. Rozpoznanie opiera się na wywiadzie lekarskim oraz zwróceniu uwagi na charakterystyczne objawy podczas badania stopy. W każdym przypadku należy wykonać zdjęcia rentgenowskie w obciążeniu. W początkowych stadiach dla oceny ścięgna pomocne są badania dodatkowe, takie jak USG i MRI.
Leczenie
Leczenie uzależnione jest ściśle od stopnia zaawansowania choroby. W początkowym stadium możliwe jest leczenie nieoperacyjne, polegające na całkowitym odciążeniu kończyny (czasem stosuje się specjalne ortezy lub nawet unieruchomienie kończyny w opatrunku gipsowym) oraz właściwej rehabilitacji. Niezbędna jest późniejsza modyfikacja aktywności pacjenta. W przypadku koślawości tyłostopia lub obniżenia wysklepienia łuku podłużnego konieczne jest wykonanie indywidualnych wkładek ortopedycznych. Równolegle, w zależności od przyczyny wystąpienia schorzenia, niezbędna jest redukcja masy ciała, kontrola cukrzycy lub leczenie choroby o podłożu reumatologicznym.
W przypadkach bardziej zaawansowanych (niestety większość pacjentów zgłasza się do lekarza dopiero w tym stadium choroby) konieczne jest leczenie operacyjne, którego celem jest prawidłowe ustawienie tyłostopia. Jeśli jest to jeszcze możliwe wykonuje się tzw. osteotomie (czyli kontrolowane, bardzo precyzyjne przecięcia kości) i rekonstrukcje z użyciem własnych ścięgien pacjenta. W bardziej zaawansowanych stadiach konieczne są tzw. artrodezy (czyli usztywnienia stawów w odpowiednich, korzystnych dla pacjenta ustawieniach). Dodatkowo, podczas zabiegu należy skorygować pozostałe powstałe podczas choroby dysfunkcje (np. przykurcz ścięgna Achillesa).
Leczenie niewydolności ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego jest tym krótsze i mniej obciążające dla pacjenta, im wcześniej zostanie ono podjęte.